کودک‌همسری در ایران: بررسی جامع با قوانین داخلی و بین‌المللی
کودک‌همسری به معنای ازدواج افراد زیر سن قانونی یا عرفی بلوغ است. این موضوع از دیدگاه حقوق داخلی ایران و همچنین استانداردهای بین‌المللی حقوق بشر توجه و انتقاد قرار دارد. در ادامه، جزئیات بیشتر در این زمینه ارائه شده است.
---
قوانین داخلی ایران در مورد سن ازدواج
قانون مدنی ایران: طبق ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی ایران:
حداقل سن ازدواج برای دختران ۱۳ سال تمام شمسی و برای پسران ۱۵ سال تمام شمسی است.
ازدواج افراد زیر این سنین تنها با اجازه ولی (پدر یا قیم) و تشخیص مصلحت توسط دادگاه امکان پذیر است.
این ماده قانونی به دلیل تفسیری بودن «مصالح» و نبود استاندارد برای ارزیابی رشد عقلی و جسمی، بارها مورد انتقاد قرار گرفته است.
قانون حمایت از کودکان و نوجوانان (۱۳۹۹): این قانون کودک آزاری را تلقی می‌کند، اما هنوز ازدواج زودهنگام به‌طور صریح به‌عنوان کودک‌آزاری شناخته نشده است.
---
استانداردهای بین‌المللی و پیاده‌سازی ایران
ایران به برخی از معاهدات بین‌المللی حقوق بشری پیوسته است که در آنها حق کودکان برای محافظت در برابر ازدواج زودهنگام اشاره شده است:
1. حقوق کودک (CRC):
ایران در سال ۱۳۷۲ به این کنوانسیون پیوست. این کنوانسیون همه افراد زیر ۱۸ سال را کودک تعریف می‌کند و عضو را ملزم می‌کند که کودکان را از جمله ازدواج زودهنگام، محافظت کنند.
با این حال، ایران پیوستن به این کنوانسیون، اعلام کرد که مفاد آن را تنها در اجرا می‌کند که با قوانین اسلامی مغایرت ندارد.
2. اعلامیه جهانی حقوق بشر (UDHR):
ماده ۱۶ این اعلامیه می‌کند که ازدواج با رضایت کامل و دو طرف باشد. کودک‌همسری این اصل را به خطر می‌کند، زیرا کودکان تجربه دریافتی را نمی‌دانند.
3. کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان (CEDAW):
این کنوانسیون ازدواج زودهنگام را نقض حقوق زنان و دختران می‌داند. ایران به این کنوانسیون نپیوسته است.
4. توسعه پایدار سازمان ملل (SDG):
هدف 5.3 این برنامه، پایان دادن به تمامی مشکلات ازدواج کودکان تا سال 2030 است.
---
انتقادات و چالش‌ها
حقوق بشر: کودک‌همسری مغایر با بنیادین حقوق بشر است که بر رشد و شکوفایی فردی اصول دارد.
پیامدهای جسمی و روانی:
ازدواج زودهنگام، به‌ویژه برای دختران، می‌تواند خطراتی را به همراه داشته باشد.
کودکانی که ازدواج می‌کنند، از ادامه تحصیل و فرصت‌های اجتماعی محروم می‌شوند.
فرهنگ و اقتصاد:
فقر و باورهای فرهنگی در برخی مناطق ایران از عوامل اصلی کودک‌همسری هستند.
خانواده‌ها ممکن است برای کاهش بار یا حفظ آبرو، فرزندان خود را به ازدواج در سنین پایین ترغیب کنند.
---
پیشنهادهای اصلاحی
1. افزایش سن قانونی ازدواج: بسیاری از فعالان حقوق بشر و سازمان‌های مدنی خواهان اصلاح ماده 1041 قانون مدنی و افزایش حداقل سن ازدواج به 18 سال هستند.
2. آگاهی‌رسانی:
آموزش حقوق کودک و پیامدهای منفی کودک‌همسری به خانواده‌ها و جوامع محلی.
برنامه های آموزشی در مدارس برای توانمندسازی کودکان.
3. اجرای قوانین دقیق تر:
نظارت قوی‌تر بر ازدواج‌های زیر سن قانونی.
جرم‌انگاری ازدواج‌های اجباری و زودهنگام.
4. استانداردهای بین‌المللی:
الحاق کامل به کنوانسیونهای بین‌المللی مرتبط، از جمله CEDAW، و حذف حق شرط از حقوق کودک.
---
نتیجه گیری
کودک‌همسری در ایران، موضوع‌های پیچیده با ریشه‌های حقوقی، فرهنگی و اقتصادی است. اصلاح قوانین داخلی مطابق با استانداردهای بین‌المللی و اجرای برنامه‌های آموزشی و حمایتی می‌تواند در کاهش این پدیده باشد. تغییر فرهنگ و باورهای سنتی نیازمند زمان است، اما تصمیم‌های حقوقی و آگاهی‌بخشی می‌توانند این روند را تجربه کنند.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر